Το στρες των γιορτών: «Παρ’το αλλιώς!»

Στις γιορτές ο κόσμος φαίνεται να χωρίζεται σε δυο στρατόπεδα. Είναι αυτοί που για ενάμισυ μήνα ζουν στον ρυθμό της ετοιμασίας, των πλάνων, των αγορών και αυτής της «υπερδοσολογίας» χαράς που χαρακτηρίζει την περίοδο των χριστουγέννων και από την άλλη, αυτοί  που με το που ανάβουν τα φωτάκια τους τα πρώτα καταστήματα με εποχιακά είδη νιώθουν το πρώτο σφίξιμο στο στομάχι και μουρμουρίζουν ένα «άντε να περάσει και φέτος να ησυχάσουμε».

Γιατί η δεύτερη ομάδα δυσανασχετεί τόσο;  Οι περισσότεροι, λίγο πολύ, ξέρουμε από που πηγάζει το άγχος ή η θλίψη που βιώνουμε τα χριστούγεννα. Είναι τα αναγκαστικά οικογενειακά τραπέζια, που μπορεί να γίνουν από βαρετά έως δυσάρεστα, οι διάφορες υποχρεώσεις, η πίεση για αγορές και δώρα, μπορεί να είναι κάποιες δυσάρεστες αναμνήσεις που ξυπνάνε εντονότερα τώρα, κάποιος αγαπημένος  που λείπει ή που δε ζει πια, τι δεν κατάφερα να κάνω ή να ολοκληρώσω φέτος, ένας απολογισμός λόγω του κλεισίματος της χρονιάς. Όλα αυτά μπορεί για κάποιους να είναι συνδεδεμένα με την περίοδο των γιορτών, και δρώντας αυτοπροστατευτικά, να συνηθίζουν να εκφράζουν μια έντονη δυσαρέσκεια για ό,τι σχετικό.

Είναι κι αυτές οι απατηλές εικόνες που μας κατακλύζουν από τα κανάλια, τις διαφημίσεις και τα ιντερνετικά μέσα, που δείχνουν στολισμένα σπίτια, ευτυχισμένες οικογένειες και ξέφρενα πάρτυ που δημιουργούν μη ρεαλιστικές προσδοκίες,  σε πείθουν ότι οι άλλοι έτσι είναι κι εσύ όχι, κι αυτό γίνεται μια μεγάλη προσωπική  απογοήτευση. Νιώθεις εκτός κλίματος, δεν σε αφορά τίποτα από ό,τι συμβαίνει γύρω σου, άρα καλύτερα να πέσεις για ύπνο.

Ξέρεις λοιπόν από την εμπειρία σου ότι κάθε χρόνο τέτοια εποχή μάλλον τίποτα δε σου κάθεται καλά και το άγχος αρχίζει ήδη από αυτή τη συνειδητοποίηση. Μετά, με το νέο έτος, μπαίνοντας στη ρουτίνα της καθημερινότητας περιμένεις ότι θα ανακουφιστείς από όλο αυτό το βάρος και έτσι καταλήγεις να ανυπομονείς για τις 2 Ιανουαρίου. Μήπως όμως δε χρειάζεται να είναι έτσι τα πράγματα; Γιατί να χάσεις, όχι ένα μήνα, αλλά ακόμα και μια μέρα από τη ζωή σου, περιμένοντας απλά να περάσει, προσπαθώντας να αντέξεις και να διαχειριστείς τη σώνει και καλά κακή σου διάθεση ή το ανεβασμένο σου άγχος; Μήπως όλο αυτό έχει να κάνει με αυτά που επιλέγεις να κάνεις; Η μάλλον, με αυτά που επιλέγεις να μην κάνεις;
​
«Παρ’το αλλιώς» λοιπόν και...

• Σταμάτα να επαναλαμβάνεις την πρόβλεψη ότι όλα θα πάνε στραβά, ότι δεν θα περάσεις πουθενά καλά και ότι δεν αξίζει τον κόπο να βγεις καν από το σπίτι. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείς μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία: Μένεις μέσα, η απραξία χειροτερεύει  τη διάθεσή σου, επιβεβαιώνεις στον εαυτό σου ότι οι γιορτές δε σου ταιριάζουν και ότι είχες δίκιο εξαρχής. Ουπς..αυτογκόλ! Ενεργοποιήσου και χάρισε στον εαυτό σου την ευκαιρία να ανανεωθεί με ψυχαγωγία, εμπειρίες, γνωριμίες! 
  
• Σταμάτα να κάνεις τα ίδια κάθε χρόνο με το ζόρι απλά επειδή αισθάνεσαι ότι αυτό περιμένουν οι άλλοι από σένα. Αν θέλεις να πας κάπου πήγαινε, αν δεν θέλεις (και είναι εφικτό), εξήγησε ευγενικά και μην πας- μην ανησυχείς, θα επιβιώσουν και χωρίς εσένα. Δοκίμασε κάτι καινούριο, δέξου μια πρόσκληση στην οποία πέρυσι απάντησες αρνητικά.
• Κάνε μια προσπάθεια να μην πέφτεις στην παγίδα του απόλυτου στον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα!  Όχι, δεν υπάρχουν οι απόλυτα ευτυχισμένοι και οι απόλυτα δυστυχείς, κάτι τέτοιο άλλωστε είναι αδύνατο. Συνήθως, όπως και τις περισσότερες φορές στη ζωή, η πραγματικότητα είναι στη μέση, κάποια μέρα θα είναι καλύτερη, κάποια χειρότερη, κάποιες μέρες θα νιώσεις καλύτερα, κάποιες  χειρότερα.
• Χρησιμοποίησε το χρόνο των αργιών ή της άδειας από τη δουλειά! Δες μια παράσταση που ήθελες από καιρό. Κάνε γυμναστική, διάβασε ένα βιβλίο, φρόντισε τον εαυτό σου, επιβράδυνε! Πήγαινε για ένα πολύωρο καφέ με φίλους, κουβέντιασε πολύ, κοιμήσου, χόρεψε ή ξενύχτησε περισσότερο, κάνε, τέλος πάντων, ό,τι έχεις περισσότερο ανάγκη!
• Μείωσε τις εξωπραγματικές σου προσδοκίες. Δεν πειράζει αν δεν ήταν τέλεια η βραδυά που πέρασε, εσύ προσέφερες στον εαυτό σου την ευκαιρία να είσαι εκεί. Μην περιμένεις να λυθούν όλα τα μαζεμένα από χρόνια οικογενειακά προβλήματα σε ένα μεσημεριανό γεύμα. Δέξου την ισχύουσα κατάσταση και κάνε ότι μπορείς από την πλευρά σου ώστε να διατηρηθεί ένα ευχάριστο κλίμα.
• Μην καταναλώνεις ενέργεια σε προετοιμασίες σε επίπεδο τελειότητας. Η μαγειρικές σου επιδόσεις  ή η διακόσμιση του σπιτιού σου έχουν λιγότερη σημασία από το να περάσεις εσύ όμορφα με τα αγαπημένα σου πρόσωπα.
• Μη συγκρίνεις και μην ανησυχείς για τις απόψεις των άλλων. Ο καθένας έχει τα δικά του δεδομένα, τα δικά του γούστα, αισθητική και προτιμήσεις. Θυμήσου ότι οι εικόνες ευτυχίας που βλέπεις γύρω σου είναι μόνο η μια όψη του νομίσματος. Προβλήματα έχουν όλοι.
• Εάν, παρά τις προσπάθειές σου, το άγχος σου στην περίοδο των γιορτών είναι πολύ υψηλό ή η διάθεσή σου ανησυχητικά επηρεασμένη, τόσο που να εμποδίζεται η καθημερινή σου λειτουργικότητα, τότε μάλλον η περίοδος των γιορτών προστίθεται σε ήδη υπάρχοντα προβλήματα.  Μη διστάσεις να προσφέρεις στον εαυτό σου την υποστήριξη ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας.

 
Νέλλη Παγκάκη
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
με ειδίκευση στις διαταραχές άγχους